Monday, November 15, 2010

Sırlarla Dolu Büyük Usta - Barış Manço - Ahmet Bey'in Ceketi



Bu yorumu 2006 yılında yazmıştım.

Ahmet Bey'in Ceketi

Barış Manço’nun Ahmet beyin ceketi parçasındaki “herkes gömlek giyerken Ahmet ceket giyerdi” cümlesi çok manalı. Ceket ağırdır. Fiziksel olarak gömleğe göre daha ağırdır. Barış Manço aslında burada sorumluluktan da bahsediyor. Herkes gömlek giyerdi derken hayatta az sorumluluk almaktan bahsediyor. Kul Ahmet’in ceket giymesi de hayatta daha fazla sorumluluk alması gibi bir anlama geliyor olabilir. Erken kalkıp giydiği ceketin yani üstüne aldığı daha fazla miktardaki sorumluluğu yerine getirmek için gerekeni yapıyor.

Bu şarkı bu kadar basit olamazdı. Her şarksında çok derin anlamlar var. O sadece basit bir sanatçı değil. Şarkılarının tamamı mesajlar içeriyor.

Kul Ahmet’in ceketinin konu komşuya dert olması ise tamamen çekememezliği ifade ediyor. Başarıyı çekemeyenlerin bunu kendine dert etmesi. Herkesin gömlek giymesinden kastı herkesin hayatını üzerine sorumluluklar almadan geçiriyor olması.

Bu deyim halk arasında da vardır. Bir sorumluluk almayı ifade etmek için “bir şey şapkasını takmak” yada “ bir şey gömleğini giymek ” tabirleri kullanılır. Barış Manço da bu parçasında sorumluluk alarak gereklerini yerine getirmek ve hayatta başarılı olmakla alakalı mesajlar veriyor.

Şarkının sonundaki ceket ile cenazeyi eşleştirmesi dünyada kazanılan dünya malının dünyaya hizmet için kullanılması gerektiğine dair bir mesaj niteliğinde. “Meğerse tüm keramet ceketteymiş be Ahmet” derken de dünya üzerinde saygınlık kazanmanın ölçülerinden birisinin dünyevi varlığa sahip olmak gerekliliği olduğunu ifade ediyor. “Barış’a sorar isen sen bu yolda devam et” derken “doğru bildiğin yoldan şaşma” diyor aslında.

Hazırladığı klipte hep doğal yaşantısı içindeki insanları kullanmış. Pazarda alışveriş yapan yada bir şeylerle uğraşan insanlar. Yada hiçbirşey yapmadan kahvede oturanları kullanmış. Rol yapanlar yok. Herkes kendi halinde. Nasipten-kısmetten bahsediyor.

Onun yapabildiği kadar geniş bilinçli insan kitlelerini coşturabilen birisini daha bilmiyorum. Teknolojinin, bilimselliğin simgesi olan Japon’ları hop hop hoplatan, onların düşkünlük derecesinde hayranlığını kazanan Barış Manço, bu başarısı ile Geo Dergisinin 2007 yılı sayılarından birisinde uzunca bahsedilen Bilgelik yazısındaki tanımlara birebir uyuyor. İnsanlar tarafından beğenilmek, bilgelerin en kolay fark edilir özelliklerinden birisidir. TRT Tarafından kendisi için hazırlanan belgeselde diyor ki “ben şarkılarımın hemen hepsini yollarda yazarım”. Demek ki onun ilhamı yollarda geliyor. Araba kullanırken, otobüste yada trende şarkı yazarmış. Bunun anlamı bence şudur ki, aklınıza bir şeyler gelmesini istiyorsanız yolculuğa çıkın. Mekan değiştirin. Mekan değiştirirken aklınıza muhakkak yeni fikirler gelecektir. Aklınıza gelenleri de yazın. Aklınıza bir şeyler gelmesinin en etkili yöntemi seyahat etmek, yolculuklar yapmak belki de.

Farklıydı. Kendisi için yapılan belgeselde de ifade edildiği gibi çok geniş kitlelere hitab etmek için ya tüm kitleler kendilerinde ondan bir parça bulmalıydı yada tüm kitlelerin özenebileceği özellikleri kendisinde bulundurmalıydı. Sanıyorum O, tüm kitlelerin özendiği özellikleri kendisinde barındırdı. Aynı zamanda birçok dil konuşarak kitlelerin özelliklerini kendisinde topladı.

Bilimsel çalışıyormuş. 1962 senesinden beri gazete ve dergilerden oluşan bir müzik arşivi yapmış kendisine. Belgesel hazırlandığı zaman 60 cilt birikmiş. Kendi kendisine sağlam bir arşiv oluşturduğu kanısında. Sistematik ve disiplinli çalışıyor.

Kliplerine çok önem vermiş. Ahmet beyin ceketi parçası için 2 klip yapmış. İlk klip durumu anlatmaya pek yeterli değil. Bu nedenle aynı şarkı için tekrar klip çektirmiş. Sorarım bu zamanda hangi sanatçı aynı şarkı için 2 tane klip çektiriyor. O zamanlar daha mı kolaydı klip yapmak?

Sırlarla Dolu Büyük Usta - Barış Manço - Nane Limon Kabuğu



Bazen dinlerken Barış Manço'nun şarkıları daha bir başka anlamlı gelir. Bugün de böyle birşey oldu.
Dinle bakalım hak verir misin yoksa "işin mi yok reyhan" mı dersin :) 20. yy'ın Barış Çelebi'si...

http://www.youtube.com/watch?v=f8TZJHuNImc

Eski adamlar doğruyu söylemiş: Eski ulu bilgelerin sözlerine her zaman dikkat et. Doğru söylerler.
Bir çiçekle bahar olmaz: Bir başarı insanı büyük insan yapmaz.
Kişi kendini bilip sağa sola sormalı: Etrafının görüşlerini al
Can pazarı bu oyun olmaz: Hayat oyunu, dünya düzeni hassas dengeler üzerine kurulu. İyi oynayan kazanır.
Zürafanın düşkünü : Gözü yükseklerde.

beyaz giyer kış günü: Kış, sıkıntılı vakitler anlamında da kullanılır. Beyaz, saflık, temizlik, umut anlamında da kullanılır. Zordayken bile umutlu olmaktan vazgeçmemek ifadesi...
Sonunda şifayı kapıpta şaşırınca: Aklın karışırsa, işler içinden çıkmaz hal alırsa
Bana gel beni dinle iyi yaz: Gerektiği zaman bir bilene sormaktan çekinme
Defteri kalemi al iyi yaz: Başın derde girdiği zaman çözüm bulmak için yazarak çalış
Nane limon kabuğu: nane ve limon kabuğu gayet iyi seçilmiş iki sembol. Bitkisel tıpta sindirim sistemi ile ilgili tedavide kullanılıyor. Kaynamak: sindirmek, idrak etmek, anlamak manasında da kullanılır.

bir güzel kaynasın aman: Hani akıl imbiğinden geçirmek diye bir söz vardır. Mevcut verileri sentezlemek manasında. Bu cümle benim aklıma bunu getirdi nedense.
Ha ha ha ha ha içine hatmi çiçeği : Birçok faydasının yanında ciltteki yaralara iyi gelir. “Görüşünüşe dikkat et” mesajı içeriyor olabilir mi? Binlerce çeşit bitki varken neden hatmi çiçeğini seçti büyük usta?
biraz tere otu katasın aman: Birçok faydasının yanında afrodizyak etkisi de varmış. Büyük ustanın gençlik yıllarlında orkestradaki diğer arkadaşları ile beraber birazcık çapkın olduğunu bütün hayranları bilir. Başarı üzerinde olumlu etkisi var mıdır? Diğer bitkilerde ölçü bildirmezken bunda “biraz” demiş özellikle. Fazla kaçırmamalı. Zaten tere otu acı olduğundan fazlası mideye zarar verebilirmiş.
Ha ha ha ha ha hatta biraz tarçın : Tarçın, birçok faydasının hanında hafızayı da canlandırır. Hafızanı canlı tut mesajı veriliyor olabilir mi? Neden tarçın da başka bir şey değil?
bir tutam zencefil aman.
Ha ha ha ha ha bin derde deva geliyor: Bunları yapmak dertlerini gidermene yardımcı olur
biraz daha sabret güzelim: Sabırlı ol.
Ha ha ha ha ha hapşu
Çok yaşa
Sende gör
Rahat ve iyi yaşa

Sen tedbirini al önünü kış tut bırak yine de yaz gelsin: Olabildiğince tedbirli ol. Her zaman. Büyük ustanın biyografisini okursanız çalışırken ne kadar disiplinli ve planlı olduğunu görürsünüz. Çalışma arkadaşları öyle demiş. Önemli olaylar öncesinde son derece iyi hazırlık yaparmış.
Çoğu zaman hesap çarşıya uymaz sonra dizini döversin: Çoğunlukla işler planlandığı gibi gitmez. Zarar etmemek için olabildiğince tedbirli ol.
Zürafanın düşkünü beyaz giyer kış günü
Sonunda şifayı kapıpta şaşırınca
Bana gel beni dinle iyi yaz
Defteri kalemi al iyi yaz
Nane limon kabuğu bir güzel kaynasın aman
Ha ha ha ha ha içine hatmi çiçeği biraz tere otu katasın aman
Ha ha ha ha ha hatta biraz tarçın bir tutam zencefil aman
Ha ha ha ha ha bin derde deva geliyor biraz daha sabret güzelim
Ha ha ha ha ha hapşu
Çok yaşa
Sende gör
Rahat ve iyi yaşa

Barış iğneyi kendine batırır çuvaldızı başkasına: Önce kendini düşün. Kendin başarılı olursan, kendini kurtarırsan etrafına da faydalı olursun. 1960’ların sonları, 1970’li yılların başlarında konserlerde elde edilen paraların büyük kısmını kendisi alırmış. Orkestraya çok fazla para harcamazmış. Hatta orkestra arkadaşlarından birisi onun aldığı parayı öğrendiği zaman işten ayrılmış. Amma 1974 yılında büyük usta Belçika’da 6 ay çalışarak o zamana kadar kazandığı tüm para olan 2 milyon lirayı harcayarak en büyük şöhreti yakalamasını sağlayan albümü yapmış. 1976’da büyük ustanın albümü Avrupa, Afrika ve Orta doğuda satış rekorları kırar. Turnelere çıkarlar orkestrası ile beraber. Ve orkestra üyeleri o yıllarda dünyanın en çok kazanan orkestra üyeleri haline geliverirler…
Bol keseden aklı ona buna dağıtır darısı kendi başına: Tüm büyük ustalar gibi kendisi ile alay etmesini de bilmiş :)
Zürafanın düşkünü beyaz giyer kış günü
Sonunda şifayı kapıpta şaşırınca
Bana gel beni dinle iyi yaz
Defteri kalemi al iyi yaz
Nane limon kabuğu bir güzel kaynasın aman
Ha ha ha ha ha içine hatmi çiçeği biraz tere otu katasın aman
Ha ha ha ha ha hatta biraz tarçın bir tutam zencefil aman
Ha ha ha ha ha bin derde deva geliyor biraz daha sabret güzelim
Ha ha ha ha ha hapşu
Çok yaşa
Sende gör
Rahat ve iyi yaşa